Җырдай моңлы татар теле,
җырдай матур татар кызы!
Кечеяшьтәгебалаларбеләнәдәбиятелына карата уздырылган чара.
Халкымакылы - хәзинәләратавы
Быелгы ел – Әдәбиятелы. Әдәбиятныңтармакларыбиккүп, шуларның берсе – халыкавызиҗаты. Халыкавызиҗатынанәрсәләркерә? Җыр, бәет, мәкаль, әйтем, табышмак… мин нәрсәнеәйтмәдем? (риваять, такмак, дастан, мәзәк).
Мин җөмләәйтәм – сезшулҗөмләнехалыкавызиҗатыныңкайсытөренәкертеридегез?
- Тау күрке – таш, баш күрке –чәч (Мәкаль)
Ни өчен? Ягез, бумәкальгәаңлатмабирепкитик.
- Чәчкенәбулсын, таравынтөрлечәтарапбула (Димәкчәчтәнтеләсәнинди прическа ясапбула).
Хәзер без сезнеңалгаалкышларбеләнтөрлеприческаларясапкилгәнкызларнычакырабыз!
Сезнеңалкышларгакарапкемдәиңматур прическа икәненкүрәбез.
Ә хәзерсүзнекызларныңүзләренәбирәбез.Һәркемүзенеңисеменатый, прическасынаисембирә.
Чәч – матурлыкбилгесегенәтүгел, озынчәчйөртү, анытәрбияләү – халкыбызтарихыныңкүпмедерөлешедә. Чөнкичәчнетәрбияләпүстерүдәдәозакеллардәвамындатупланганхалыктәҗрибәсеһәмакылы бар бит. Иңберенчечираттачәчяхшыүссен, коелмасын, ялтырапторсынөчен, борынгызамандаукгүзәлзатларыбызнәрсәгәмөрәҗәгатьиткәннәрһәмничекитеп?
- Кычыткансуы, ромашка төнәтмәсе, колмаксуы, корт суы, катык, йомыркасарысыбеләнюганнар. Чәчюарөченселте – (агачкөленәкайнапторган су төшерепәзерләнгән су) әзерләгәннәр.
- Ә сезчәчүстерүсерләребеләнуртаклашааласызмы?
Тагынчәчкәбәйлебулган, халкыбызгасырлардәвамындатуплаганакыл – күзәтүләрдәнбарлыккакилгәнакыллыфикерләргә – мәкальләргәтукталабыз.
- Башыбулса, чәчеүсәр.
- Күкнейолдызбизәр, кызнычәчбизәр, ирнесакалбизәр.
Әйе, халыкакылыбиктирән, чынлап та, чәч – кызларныңкүрке, матурлыкбилгесе.
МоныңтурындаН.Исәнбәтнең 3 томнанторган «Татар халыкмәкальләре» китабыннанукыпбелдек. Букитапбезнеңкитапханәдә бар.Минем шундыймәкальдәишеткәнем бар: «хатын – кызныңчәчеозын, акылыкыска». Ләкин, минем уйлавымча, бумәкальбарлыкхатын – кызларга да туры килепбетми; бумәкальбилгелебердәвердәбарлыккакилеп, тора – бара кулланыштантөшеп калган дипфаразитикһәмбүгенгебәйрәмебезнеңкүрке – матурдан – матурприческалыкызларыбызнысынарөчен, мин биргәнсорауларгаҗавапэзлик.
(Һәрсорау – җөмләдәнсоң пауза ясала, көтелгәнҗавапишетелмәсә, азаккакадәркычкырыпукыла, җаваптабарөчен, сорауныбиштөрлеитепбирепбула:)
- Ултатархалкыныңмилликиеме
- Аныхәтфәдәнтеккәннәр
- Ултатарларныңбашкиеме
- Гадәттәаныбүрекэченнәнкигәннәр
- Ултүбәтәйнеңбертөре
- Кәләпүш)
- Ултатархатын – кызларыныңбизәнүпредметы
- Аныхәзербиючеләргенәтага
- Анытасмагатәңкәләртагыпясаганнар
- Аларматуритепчылтыраптавышчыгарганнар
- Хатын – кызларанычәчтолымнарынакушыпүргәннәр.
- Чулпы)
- Татархатын – кызларыныңбизәнүпредметы
- Элеканыкөмештәндәясаганнар
- Аныхәзердәкияләр
- Элеканыикекулгадакигәннәр, бергенәкулгакисәңдәбула.
- Аныңборынгызаманда «Беләкйөзеге» дипатаганнар.
- Беләзек)
- Ултатархалкыныңмилликиеменәкерә.
- Аныхәзербиючеләргенәкия
- Музейдадааныкүрергәбула
- Аныйомшаккүннәнгенәтеккәннәр
- Улюкаолтанлы, озынкунычлыбула.
- Читек)
- Әхәзертатар телендәшигырьләрукыпкүрсәтәбез:
- Тапкырлыккасораулар
- Уфаныңуртасынданәрсә тора? («Ф»)
- Дәресазагынәрсәбеләнбетә? («С»)
- Кыш уртасынданәрсәбула? («ы»)
- Мәченигәйөгерә? ( Очариде, канаты юк)
- Ниндикырдаүләнүсми? (Эшләпәкырында)
- Алманыңберенчеяртысынәрсәгәохшаган? (Икенчеяртысына)
- 4 ел яшәгәннәнсоңкәҗәнишли? (Бишенчеяшькәкитә)
- Ачкарынганичә алма ашапбула? (Берне.Аннан соңкарыниндеачбулмый)
- Сакалынкыруөченкемнеңакчасыюк? (Кәҗәнең)
Өстәлнеңберпочмагынкиссәң, ничәпочмак кала? (Биш)
- Татар халкыныңтормыш – көнкүрешенчагылдырганйолалар
- Язгыкырэшләретәмамлангачүткәреләторганбәйрәм (Сабантуй)
- Көзгеуңышбәйрәме (Сөмбелә)
- Мөселманнарныңизгеае (Рамазан)
- Рамазан аетәмамлангач, ураза бәйрәмеүткәрелә.Ураза бәйрәменнәнсоң 70 көнузгачүткәреләторганолыбәйрәм (Корбангаете)
- Аяксыз, кулсыз капка ача. (Җил)
- Аягын – башыняшерә, ташкүлмәгеэченә. (Ташбака)
- Борынсызчыпчыкбозтишә. (Боз)
- Тызлый да бызлый, үпкәнҗиресызлый. (Бал корты)
Җырдаймоңлы татар теле, җырдайматур, татар кызы!
Кызлар ясалмачәчләр – париклар да киепкарадылар.
Мин сезгәтәкъдимитәм:
Кичәазагындахалкыбызныңйолаларыниңкүпбелүченебилгеләдек. УлЛатыпова Элина булды.
Татар телендәсәнгатьлеитепшигырьукучыныбилгеләдек.
Менәалар: СолтановаЗөһрә
Әхмәтҗанова Диана
Рахматуллина Миләүшә
Кичәоештыруныңмаксаты:
Халкыбызныңгореф – гадәтләрен, йолаларынбелүһәмихтирамитү; халык, тел авызиҗатынүстерүһәмкамилләштерү; аларныңбуыннанбуынганәселҗепләре, өлкәннәрһәмкитапларашакүчепкилүенҗиткерү.
Кичәбалаларныңҗәйгеялыноештыручытәрбиячеләрбеләнберлектәуздырылды.
Чараның тематик өлешенкитапханәчеӘминәКаюмоваәзерләдеһәмкичәнеалып барды.
Кичәсоңындабарлыкбалаларга, чәчләренә прическа ясапҗибәргәнәни - картинәйләргәрәхмәтәйтеп, китапханәисеменнәнтатлыпризлар – кәнфитләртаратыпбирелде.
17 июнь, 2015 ел.
Источник: http://. |